De uitdagingen op het platteland zijn complex. Doen wat we altijd hebben gedaan werkt niet meer. Want dan pas je oude oplossingen toe op nieuwe vraagstukken en blijf je hangen in je bekende manier van denken en wat je al weet. En als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg….

De uitdagingen van nu vragen om een nieuwe vorm van persoonlijk leiderschap en samenwerking waardoor we het platteland op een nieuwe manier kunnen zien en samen tot vernieuwende oplossingen kunnen komen.

Ophouden met oplossen: anders kijken, denken en doen

De afgelopen jaren heb ik in samenwerking met Netwerk Platteland ervaring opgedaan met de omslag van mechanisch veranderdenken naar systemisch handelen, van herhaling van het verleden naar open doelgerichtheid in de toekomst, van aanhoren-uit-gewoonte en debatteren naar een empatische en genererende dialoog. Van een houding van: ‘zij moeten veranderen’ naar een aanpak waarbij iedereen, inclusief de deelnemer, mee verandert.

We hebben in diverse gebieden gebruik gemaakt van het U proces, ontwikkeld door Otto Scharmer. Dit biedt een kader voor de aanpak van complexe maatschappelijke uitdagingen, waarbij per definitie veel verschillende partijen betrokken zijn. Dit proces bestaat uit drie fasen:

1. Waarnemen & verkennen– kijken naar het platteland met frisse blik
   De eerste fase staat in teken van het verkennen van het systeem rond de inhoudelijke thema´s: met elkaar verkennen, zien, voelen wat er aan de hand is. Zo ontstaat een gezamenlijk een beeld van het systeem, waar kansen liggen en wat er vast loopt.
2. Wat vraagt dit van mij? Ability-to-respond
   Vervolgens staan we stil bij de vraag: wat heb ik te doen? – in mijn leven, mijn werk, op het platteland, in de wereld. Wat is in deze situatie nu mijn “responsability” of “ability-to-respond”. Met behulp van verschillende werkvormen betrekken we ook het onbewuste deel dat bepaalt hoe je handelt.
3. Waarmaken – nieuwe wegen verkennen en leren van proberen
   Vanuit een nieuw begrip van de samenhang en vanuit vertrouwen kristalliseren nieuwe ideeën uit. Deze nieuwe ideeën geven we met elkaar vorm. Soms door letterlijk met je handen prototypes te maken, soms met scenario opstellingen, of andere manieren.

Bij deze manier van gebiedsontwikkeling combineren we ‘harde’ en ‘zachte’ technieken en werkvormen. We creëren ruimte voor het – aan den lijve- ervaren van het systeem, het ontwikkelen van vertrouwensrelaties en het vinden van diepere betekenis van de vraagstukken waar we voor staan. Vanuit dit vertrouwen en vanuit een nieuw begrip van de samenhang ontstaat een krachtige voedingsbodem voor het co-creëren van duurzame oplossingen.

Voorbeelden

• Plattelandsconferentie Zicht op 2020
• Kracht van Salland
• Training Plattelandskracht
• Maatschappelijke opstellingen rond voedsel en stadslandbouw

Meer lezen

• Je hoofd en hart leegmaken bij Daimler en Triodos Bank (Volkskrant, 2010)
• De strategische ontdekkingstocht van Triodos Bank Nederland
• Leren met behulp van de U-theorie
• Boeksamenvatting Theorie U