Laatst sprak ik met een oud-onderwijzeres over hoe je kinderen kunt stimuleren tot leren. Ze vertelde me dat ze ooit in haar opleiding de uitspraak van Maria Montessori tegenkwam: bonken op het defect. Dat raakte voor mij de kern van wat ik zo vaak tegenkom: benadrukken wat niet werkt, in plaats van oplossingsgericht samen kijken wat al wel werkt en daarop verder bouwen. “Doen wat werkt”, zoals Coert Visser en Gwenda Schlundt Bodien het zo mooi noemen in hun nieuwsbrief ´Doen wat Werkt´ nr 291. Daarin vergelijken ze twee coachaanpakken: de oplossingsgerichte aanmoedigende en de probleemgericht confronterende aanpak. Hun onderzoek  “What works in conversations with  University Students” (Bodien en Visser, 2013) laat zien dat oplossingsgerichte interventies effectiever zijn als het gaat om het stimuleren van zelfverantwoordelijkheid, motivatie, verwachtingen over slagingskans en gevoelens vervulling van basisbehoeften, dan probleemgericht confronterende interventies.

Zelf werk ik als coach naast oplossingsgericht ook met een systemische aanpak. Soms blijven patronen hardnekkig, en werken voor de hand liggende hulpmiddelen niet of slechts tijdelijk. Het wil maar niet lukken..  Dan  biedt systemisch coachen vaak nieuwe inzichten. In het schema onderaan dit artikel laat ik zien hoe deze verschilt van de oplossingsgerichte en confronterende aanpak. In deze blog wil ik je graag wat meer achtergrond geven over systemische coachen en hoe dat verschilt van andere aanpakken.

Wat is dat, systemisch coachen?

Het  belangrijkste verschil van systemisch coachen met andere aanpakken is voor mij de manier waar op ik als coach kijk. Ik zie jou als client minder als individu en meer als onderdeel van grotere systemen: je familie, je werk, cultuur, religie, etc.

In een systemisch coachgesprek laat ik mijn cliënten vanuit systemisch perspectief naar hun vraag, hun plek in deze systemen en hun situatie kijken. Dat helpt om je eigen patronen beter te gaan herkennen. Zo’n gesprek brengt de onderstroom in beeld. Door zonder oordeel naar patronen te kijken, ze wat beter te begrijpen, kunnen ze hanteerbaar worden.

Als systemisch coach…..

  • Zie ik alles en iedereen in de context van het geheel en ben ik gericht op het welzijn van het hele systeem rond de cliënt (dus niet alleen op de vraag van de cliënt)
  • Wil ik niets oplossen, kijk ik  mee wat in het systeem van de cliënt tevoorschijn komt, help het systeem in beeld te brengen
  • Zie ik problemen als symptomen: wat laten ze zien, wat brengen ze in beeld? Wat is er niet in balans?
  • Stel ik rare vragen als: voor wat is dit probleem een oplossing?
  • Kijk ik waar het probleem wortelt. In welk systeem. Als iemand anders jouw plek in zou nemen, is er dan het zelfde probleem? Hoort het probleem bij de plek of de persoon?
  • Maak ik gebruik van systemische principes, of natuurwetten (erbij horen, ordening, balans in geven en nemen)
  • Ben ik attent op herhalingen, patronen, ontdekken van dynamieken
  • En gebruik ik vooral mijn eigen gewaarwording, mijn lichaam, als informatiebron

Hoe werkt dat in de praktijk, systemisch coachen?

In een systemisch coachingsgesprek brengen we samen het systeem rond je vraag in beeld. Dat doe ik op verschillende manieren, bijvoorbeeld door:

  • vragen te stellen vanuit een systemische blik
  • een tafelopstelling te doen met voorwerpen (stenen, schelpen, playmobiel, kaplablokjes…)
  • tekeningen te maken van de verschillende systemen waarin je werkt en leeft
  • opstellingen in de ruimte, met gebruik van matjes of tekeningen op de vloer voor verschillende plekken

Dat kan allemaal in 1:1 situaties, er zijn geen representanten voor nodig.

Mijn ervaring is dat een systemisch coachingsgesprek eigenlijk altijd een nieuw zicht op je vraag geeft.

Nieuwsgierig geworden? 

Heb je een vraag? En wil je daar een systemisch naar kijken? Neem dan contact op voor een gesprek.

 

Oplossingsgericht, probleemgericht & systemisch coachen: de verschillen op een rij

  Oplossingsgericht aanmoedigend1)  Probleemgericht confronterend1)      Systemisch coachen
Het erkennen van en aansluiten bij het perspectief van de cliënt is de meest effectieve manier om een goede samenwerkingsrelatie met de cliënt op te bouwen en om een platform voor positieve verandering op te bouwen. Het uitdagen van het perspectief van de cliënt en het toevoegen van het perspectief van de expert is de meest effectieve manier om positieverandering te bepalen. Het erkennen van het perspectief van de cliënt en van de leidinggevende/andere partijen is de meest effectieve manier om het systeem als geheel, en daarmee van de cliënt, krachtiger te maken
 Probleem erkenning (het begrijpen wat het probleem voor de cliënt is en hoe dit probleem is voor de cliënt) is voldoende om te kunnen starten met positieve verandering Probleemanalyse en diagnose zijn noodzakelijk voordat cliënten in staat zullen zijn te beginnen aan positieve verandering Het uitgangspunt is een gewenste verandering. Of dat nu gaat om een probleem of het verkennen van een wens.  De coach kijkt met de cliënt voor wat het probleem in het grotere systeem een oplossing is. Welke dynamieken spelen wellicht onbewust mee? Of verkent het (spannings)veld tussen wens en werkelijkheid.
Cliënten veranderen als zij een levendig beeld hebben van hun gewenste toekomst en hun eigen positieve gedrag in verleden, heden, toekomst Cliënten zullen alleen in staat zijn te veranderen wanneer zij begrijpen waarom ze een probleem hebben en wanneer hun huidige situatie te pijnlijk is om nog dragelijk te zijn. Cliënten veranderen wellicht als ze een ander perspectief op hun vraagstuk krijgen.
De belangrijkste taak van de oplossingsgerichte coach is bij de cliënt subtiel de verwachting te wekken dat er een positieve verandering op stapel is. De belangrijkste taak van de confronterende coach is de cliënt te doen inzien wat zijn probleem is, waarom hij dit probleem heeft en wat hij moet veranderen om dit op te lossen De belangrijkste taak van een systemische coach is om aandacht te hebben voor het welzijn van het gehele systeem waarvan de cliënt deel is, en de van de coachee en zijn thema daarbinnen.
 Cliënten weten zelf het beste wat voor hen werkt en de coach moet vragen stellen die de cliënt helpen om zijn eigen oplossingen te vinden  Coaches weten het beste welke oplossingen wel en niet werken en moeten cliënten daarover adviseren Cliënten bepalen zelf wat het beste voor ze werkt. De coach stelt systemische vragen/ maakt dingen zichtbaar die de cliënt mogelijk helpen om zijn eigen oplossingen te vinden.

1) Oplossingsgericht aanmoedigend en probleemgericht confronterend op basis van Coert Visser Nieuwsbrief 291>>

2) Bodien en Visser, 2013. What works in conversations with  University Students. An Exploratory Study. International Journal of Solution Focused Practices 2013, Vol 1. Nr 1, 31-43. PDF

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Dit is een verplicht veld
Dit is een verplicht veld
Geef een geldig e-mailadres op.